tinhyeulagi221193
New Member
Download Luận văn Hát Quan Lang của người Tày ở Thạch An - Cao bằng tiếp cận dưới góc độ văn học dân gian
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU . 0
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI . 1
2. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ . 2
3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU . 6
3.1. Mục đích nghiên cứu . 6
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu . 6
4. PHẠM VI ĐỐI TưỢNG NGHIÊN CỨU . 6
4.1. Phạm vi nghiên cứu . 6
4.2. Đối tượng nghiên cứu. 7
5. PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 7
6. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN . 7
7. BỐ CỤC LUẬN VĂN . 8
NỘI DUNG . 9
Chương 1: HÁT QUAN LANG TRONG ĐỜI SỐNG VĂN HOÁ CỦA
NGưỜI TÀY Ở THẠCH AN - CAO BẰNG . 9
1.1. Vài nét về cộng đồng người Tày . 9
1.1.1. Cộng đồng người Tày Cao Bằng . 9
1.1.2. Cộng đồng người Tày Thạch An - Cao Bằng . 10
1.1.2.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Thạch An . 10
1.1.2.2. Xã hội – Văn hoá. 11
1.2. Một số vấn đề chung về hát Quan lang . 17
1.2.1. Khái niệm hát Quan lang . 17
1.2.2. Nguồn gốc của hát Quan lang. 20
1.2.3. Hát Quan lang trong đời sống tinh thần của người Tày ở
Thạch An - Cao Bằng . 21
1.3. Nghi lễ đám cưới và trình tự một cuộc hát Quan lang ở Thạch An – Cao
Bằng . 22
Chương 2: NỘI DUNG CƠ BẢN TRONG LỜI HÁT QUAN LANG
Ở THẠCH AN - CAO BẰNG . 36
2.1. Lối thử thách bằng thơ . 36
2.2. Bài học về cách ứng xử và đạo lý làm người . 51
2.3. Sự trân trọng đối với người phụ nữ . 62
2.4. Lời cầu chúc cho lứa đôi hạnh phúc và gia chủ an vui . 67
Chương 3: MỘT SỐ PHưƠNG DIỆN NGHỆ THUẬT TRONG LỜI
HÁT QUAN LANG . 76
3.1. Nhân vật trữ tình . 76
3.2. Thời gian diễn xướng. 77
3.3. Không gian diễn xướng . 79
3.4. Thể thơ . 80
3.2.1. Thể thơ ngũ ngôn . 80
3.4.2. Thể thơ thất ngôn . 83
3.4.3. Thể thơ tự do . 85
3.5. Ngôn ngữ . 90
3.5.1. Sự đan xen ngôn ngữ các dân tộc . 90
3.5.2. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, giàu hình ảnh, giàu chất thơ . 94
KẾT LUẬN . 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 109
PHỤ LỤC . 113
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho
đã đƣợc đáp lại bằng tấm lòng biết ơn sâu sắc, bằng sự tôn kính chân thành
của chàng rể và họ hàng nhà trai.
Thời gian cuộc hôn lễ bên nhà gái có thể trải qua một đêm và một buổi
sáng, giờ xuất giá đã đến. Nhƣng họ hàng nhà gái thì luyến tiếc con gái đẹp
của họ. Còn cô gái sắp trở thành cô dâu thì bịn rịn, không muốn rời cha mẹ,
anh em và bạn bè. Có thể cô trùm khăn kín mặt, nằm khóc sƣớt mƣớt, khi bạn
bè, ngƣời đƣa dâu gỡ chăn, vực cô dậy, mặc lại quần áo mới, chải tóc, đội
khăn mới đi về nhà chồng, thì cô quằn quại, bám víu cột nhà, hay cánh cửa...
làm thế nào để cô dâu xuống thang về nhà chồng đúng giờ đã chọn? Đó là
vấn đề nan giải. Quan lang lại phải ngâm bài thơ cuối cùng “Xo lùa lồng
lảng” (xin cô dâu xuống nhà). Bài thơ có tính chất “Tổng kết” cuộc hôn lễ bên
nhà gái, và khẳng định: đến đây, mọi nghi thức đã đầy đủ, hợp lệ, hai họ đã
hoàn toàn thoả thuận cô dâu phải về nhà chồng “kế thế tông đƣờng” đó là một
việc hợp với qui định của xã hội. Lời của bài thơ rất tha thiết, mang tính chất
an ủi, động viên, thúc giục cô dâu. Cô dâu lúc này trở thành một nhân vật cô
vùng quan trọng và có danh giá:
Vằn nẩy vằn hỷ hả vjòi đây
Giờ nguyệt tiên cát thời thâng giá
Thuổn mọi gần vui vẻ dồm khua
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
67
Giờ nẩy khỏi xo au lùa lồng lảng
Au mừa Sle họ háng khỏi dồm
Au mừa Sle kế thế phụng thờ
Dịch:
Thời điểm giờ nguyệt tiên đã tới
Cả nhà đang mong đợi dâu hiền
Giờ lành xin gia đình xuất giá
Để họ hàng đông đủ đón dâu
Đón dâu về kế thế phụng thờ. [27]
Xuống thang đi về nhà chồng là điều hiển nhiên, cô dâu không thể từ chối
nấn ná đƣợc. Tuy đó là điều tất yếu, nhƣng cô dâu vẫn đƣợc chiều chuộng,
không có lời cƣỡng bức quá đáng. Đó là sự quý trọng con ngƣời. Con ngƣời đó
là cô dâu và cô dâu đó sẽ làm rạng rỡ cả gia đình, họ hàng nhà trai.
Nhƣ vậy, trong tục hát Quan lang ta thấy địa vị của ngƣời phụ nữ đƣợc
đề cao thực sự, chứ không phải là vì xã giao lịch sự hay vì “nịnh” gái.
2.4. Lời cầu chúc cho lứa đôi hạnh phúc và gia chủ an vui
Nội dung của Hát Quan lang ở Thạch An - Cao Bằng, không chỉ dừng lại
ở lối thử thách bằng thơ của hát Quan lang, bài học về cách ứng xử và đạo lý
làm ngƣời, sự trân trọng đối với ngƣời phụ nữ mà chúng ta còn thấy trong đó
là lời cầu chúc cho lứa đôi hạnh phúc và gia chủ an vui. Đây là nội dung bao
trùm toàn bộ những bài thơ Quan lang, ngay cả khúc ca nghi lễ cũng bao hàm
nội dung ấy:
Lễ thứ nhất là nghĩa vợ chồng
Lễ thứ hai sống lâu muôn thủa
Lễ thứ ba phúc thọ nhiều năm
Lễ thứ tƣ làm ăn thịnh vƣợng. [27]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
68
Khái niệm hạnh phúc ở mỗi thời đại, mỗi dân tộc có gắn với những tiêu
điểm khác nhau. Tuy nhiên, một cuộc sống vợ chồng hoà thuận, một gia đình
đầm ấm, con cái khôn ngoan, tài lộc phùng phùng, đó là ƣớc mơ muôn đời
của con ngƣời. Hát Quan lang thể hiện ƣớc mơ đó:
Đẳm hợi khỏi cụm mừa sloong bƣởng
Cụm hẩƣ mìn thịnh vƣợng an khang
Slinh nữ tằng slinh nam kế thế
Slinh nam độ tiến sỵ quốc gia
Slinh nữ tằng slƣ tha quyền chức
Mì phúc táng rộp đức mà thâng
Dịch:
Cầu tổ tiên phù hộ cho hai họ
Để gia thế thịnh vƣợng an khang
Sinh nữ cùng sinh nam kế thế
Sinh nam đỗ tiến sỹ quốc gia
Sinh nữ cũng quyền cao chức trọng
Có đức sẽ gặp đƣợc phúc may. [27]
Bài hát vừa dứt thì một ngƣời trong gia đình nhà gái đến mở gánh lễ;
dâng tất cả lên bàn thờ tổ tiên và “Quan lang mời tổ tiên chứng giám”:
“Nhất khỏi dƣờng đẳm tổ gia tiên
Rƣờn đẳm đảy bình yên kháng thái
Gụm lủc lan đảy cải vần gần
Hoằn nẩy mì lệ kết hôn đuổi vậu
Mời đẳm lồng tu lẩu giƣờng ngần
Hoằn hƣơng hoa bân Slung hom toả
Mời đẳm lồng thƣợng toạ kính dƣờng”
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
69
Dịch: Thứ nhất mời tiên tổ gia tiên
Nhà tổ đƣợc bình yên khang thái
Phà hộ cháu vạn đại trƣờng tồn
Hôm nay đƣợc kết hôn giá thú
Mời tổ tiên xuống ngự giƣờng cao
Hƣơng hoa toả ngạt ngào thơm ngát
Các cháu có lễ bạc kính dâng
Mời tổ tiên kính dâng toạ hƣởng. [27]
Sau khi mời tổ tiên chứng giám thì Quan lang lại có bài ca “Trình lễ và
báo lễ”. Lễ vật tuy nhỏ bé nhƣng qua lời thơ Quan lang lại rất có ý nghĩa. Nó
tƣợng trƣng cho lời cầu chúc lứa đôi hạnh phúc, tình duyên bền chặt nhƣ đôi
chim loan phƣợng, nhƣ đôi én nhạn giang cánh bay, nhƣ uyên ƣơng thành đôi
bơi trên mặt nƣớc thủ thỉ, thân thƣơng. Sau khi dẫn dắt cho cô dâu, chú rể thắp
hƣơng vái tạ tổ tiên chính thức trở thành vợ chồng, Quan lang có lời chúc:
Chúc hẩƣ Sloong lan
Căm nặm vần bjoóc
Cóp nặm vần hoa
Phja cải Sling lủc luồng
Phja lƣơng Slinh én nhạn
Phja đán thảo kỳ lân
Phja ngần Slinh nặm bó
Dịch: Tay vắt đất ra hoa
Tay vàng làm ra của
Núi cao sinh con rồng
Rừng vàng sinh én nhạn
Vách đứng sinh kỳ lân
Núi bạc sinh nguồn nƣớc
[49, tr. 58]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
70
Đây là lời chúc vô giá cho hạnh phúc lứa đôi trong tƣơng lai làm ăn
“Mát mẻ”, vinh hoa phú quý, con cháu đầy đàn, phúc lộc lớn nhƣ quả núi cao
sinh ra rồng, nhƣ rừng vàng sinh én nhạn, nhƣ vách đá sinh ra con kỳ lân, nhƣ
núi bạc sinh ra nguồn nƣớc. Đây là bốn câu thơ cổ đƣợc lƣu truyền lại, hiện
nay chỉ thấy ở Thạch An và mấy xã lân cận nhƣ Chu Trinh, Hà Trì, Quang
Trung của huyện Hoà An.
Để đạt đƣợc hạnh phúc ấy, hát Quan lang còn là lời khuyên răn ân tình
đối với đôi vợ chồng trẻ:
- Chúc hử phua mìa kin phuối thuận căn
Mìa đá phua nhặn lòng đẹp ý
Phua đá mìa đắc đỉ hất đây
Tón ngài au phầy mà tó
Tức thì liên tẳng mỏ hung hang
Kin dá là lo toan hất việc
Chính slử pần đạo nết phua mìa
Dịch: Chúc cho vợ chồng ý thuận ngôn hoà
Vợ có giận thì chồng dịu đi
Chồng có giận thì vợ làm lành
Đến bữa nổi lửa lên ấm cúng
Cùng nhau gánh vác việc gia đình
Đó mới là đạo nết vợ chồng. [27]
- Chúc hử:
Giảo khẩu ngần chèn thêm phít phải
Rƣờn sang lƣợn ngoạ lại lƣờn triên
Slinh đảy nam giai thông văn bút
Slinh đảy nữ tử là mọi á nhƣ tiên
Phu thê đảy nhở cậy vằn lăng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
71
Chúc đôi duyên cùng thiên ý hợp
Thọ nhƣ Bành tổ bát thiên niên
Chúc hử gằm lăng tê đảy nận
Danh tiểng cần lai thiên hạ truyền
Dịch : Chúc cho: Có thóc có tiền, lại thêm vải
Nhà sang nhà ngói lại tƣờng xây
Sinh đƣợc con trai thông văn bút
Sinh đƣợc con gái đẹp nhƣ tiên
Vợ chồng đƣợc nhờ cậy ngày sau
Chúc cho đôi duyên thêm hoà hợp
Thọ nhƣ Bành Tổ tám trăm năm
Chúc cho câu gì đƣợc điều đấy
Danh tiếng còn thơm thiên hạ truyền. [27]
Và hạnh phúc không chỉ là vật chất mà còn là những giá trị tinh thần:
Chồng khôn vợ rạng mặt với ngƣời
Vợ ngoan vợ cũng vui với bạn
...
Download miễn phí Luận văn Hát Quan Lang của người Tày ở Thạch An - Cao bằng tiếp cận dưới góc độ văn học dân gian
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU . 0
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI . 1
2. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ . 2
3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU . 6
3.1. Mục đích nghiên cứu . 6
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu . 6
4. PHẠM VI ĐỐI TưỢNG NGHIÊN CỨU . 6
4.1. Phạm vi nghiên cứu . 6
4.2. Đối tượng nghiên cứu. 7
5. PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 7
6. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN . 7
7. BỐ CỤC LUẬN VĂN . 8
NỘI DUNG . 9
Chương 1: HÁT QUAN LANG TRONG ĐỜI SỐNG VĂN HOÁ CỦA
NGưỜI TÀY Ở THẠCH AN - CAO BẰNG . 9
1.1. Vài nét về cộng đồng người Tày . 9
1.1.1. Cộng đồng người Tày Cao Bằng . 9
1.1.2. Cộng đồng người Tày Thạch An - Cao Bằng . 10
1.1.2.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Thạch An . 10
1.1.2.2. Xã hội – Văn hoá. 11
1.2. Một số vấn đề chung về hát Quan lang . 17
1.2.1. Khái niệm hát Quan lang . 17
1.2.2. Nguồn gốc của hát Quan lang. 20
1.2.3. Hát Quan lang trong đời sống tinh thần của người Tày ở
Thạch An - Cao Bằng . 21
1.3. Nghi lễ đám cưới và trình tự một cuộc hát Quan lang ở Thạch An – Cao
Bằng . 22
Chương 2: NỘI DUNG CƠ BẢN TRONG LỜI HÁT QUAN LANG
Ở THẠCH AN - CAO BẰNG . 36
2.1. Lối thử thách bằng thơ . 36
2.2. Bài học về cách ứng xử và đạo lý làm người . 51
2.3. Sự trân trọng đối với người phụ nữ . 62
2.4. Lời cầu chúc cho lứa đôi hạnh phúc và gia chủ an vui . 67
Chương 3: MỘT SỐ PHưƠNG DIỆN NGHỆ THUẬT TRONG LỜI
HÁT QUAN LANG . 76
3.1. Nhân vật trữ tình . 76
3.2. Thời gian diễn xướng. 77
3.3. Không gian diễn xướng . 79
3.4. Thể thơ . 80
3.2.1. Thể thơ ngũ ngôn . 80
3.4.2. Thể thơ thất ngôn . 83
3.4.3. Thể thơ tự do . 85
3.5. Ngôn ngữ . 90
3.5.1. Sự đan xen ngôn ngữ các dân tộc . 90
3.5.2. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, giàu hình ảnh, giàu chất thơ . 94
KẾT LUẬN . 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 109
PHỤ LỤC . 113
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho
Tóm tắt nội dung:
gƣời con yêu quý. Nhƣng điều đó sẽ không làm cho họ buồn, vì họđã đƣợc đáp lại bằng tấm lòng biết ơn sâu sắc, bằng sự tôn kính chân thành
của chàng rể và họ hàng nhà trai.
Thời gian cuộc hôn lễ bên nhà gái có thể trải qua một đêm và một buổi
sáng, giờ xuất giá đã đến. Nhƣng họ hàng nhà gái thì luyến tiếc con gái đẹp
của họ. Còn cô gái sắp trở thành cô dâu thì bịn rịn, không muốn rời cha mẹ,
anh em và bạn bè. Có thể cô trùm khăn kín mặt, nằm khóc sƣớt mƣớt, khi bạn
bè, ngƣời đƣa dâu gỡ chăn, vực cô dậy, mặc lại quần áo mới, chải tóc, đội
khăn mới đi về nhà chồng, thì cô quằn quại, bám víu cột nhà, hay cánh cửa...
làm thế nào để cô dâu xuống thang về nhà chồng đúng giờ đã chọn? Đó là
vấn đề nan giải. Quan lang lại phải ngâm bài thơ cuối cùng “Xo lùa lồng
lảng” (xin cô dâu xuống nhà). Bài thơ có tính chất “Tổng kết” cuộc hôn lễ bên
nhà gái, và khẳng định: đến đây, mọi nghi thức đã đầy đủ, hợp lệ, hai họ đã
hoàn toàn thoả thuận cô dâu phải về nhà chồng “kế thế tông đƣờng” đó là một
việc hợp với qui định của xã hội. Lời của bài thơ rất tha thiết, mang tính chất
an ủi, động viên, thúc giục cô dâu. Cô dâu lúc này trở thành một nhân vật cô
vùng quan trọng và có danh giá:
Vằn nẩy vằn hỷ hả vjòi đây
Giờ nguyệt tiên cát thời thâng giá
Thuổn mọi gần vui vẻ dồm khua
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
67
Giờ nẩy khỏi xo au lùa lồng lảng
Au mừa Sle họ háng khỏi dồm
Au mừa Sle kế thế phụng thờ
Dịch:
Thời điểm giờ nguyệt tiên đã tới
Cả nhà đang mong đợi dâu hiền
Giờ lành xin gia đình xuất giá
Để họ hàng đông đủ đón dâu
Đón dâu về kế thế phụng thờ. [27]
Xuống thang đi về nhà chồng là điều hiển nhiên, cô dâu không thể từ chối
nấn ná đƣợc. Tuy đó là điều tất yếu, nhƣng cô dâu vẫn đƣợc chiều chuộng,
không có lời cƣỡng bức quá đáng. Đó là sự quý trọng con ngƣời. Con ngƣời đó
là cô dâu và cô dâu đó sẽ làm rạng rỡ cả gia đình, họ hàng nhà trai.
Nhƣ vậy, trong tục hát Quan lang ta thấy địa vị của ngƣời phụ nữ đƣợc
đề cao thực sự, chứ không phải là vì xã giao lịch sự hay vì “nịnh” gái.
2.4. Lời cầu chúc cho lứa đôi hạnh phúc và gia chủ an vui
Nội dung của Hát Quan lang ở Thạch An - Cao Bằng, không chỉ dừng lại
ở lối thử thách bằng thơ của hát Quan lang, bài học về cách ứng xử và đạo lý
làm ngƣời, sự trân trọng đối với ngƣời phụ nữ mà chúng ta còn thấy trong đó
là lời cầu chúc cho lứa đôi hạnh phúc và gia chủ an vui. Đây là nội dung bao
trùm toàn bộ những bài thơ Quan lang, ngay cả khúc ca nghi lễ cũng bao hàm
nội dung ấy:
Lễ thứ nhất là nghĩa vợ chồng
Lễ thứ hai sống lâu muôn thủa
Lễ thứ ba phúc thọ nhiều năm
Lễ thứ tƣ làm ăn thịnh vƣợng. [27]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
68
Khái niệm hạnh phúc ở mỗi thời đại, mỗi dân tộc có gắn với những tiêu
điểm khác nhau. Tuy nhiên, một cuộc sống vợ chồng hoà thuận, một gia đình
đầm ấm, con cái khôn ngoan, tài lộc phùng phùng, đó là ƣớc mơ muôn đời
của con ngƣời. Hát Quan lang thể hiện ƣớc mơ đó:
Đẳm hợi khỏi cụm mừa sloong bƣởng
Cụm hẩƣ mìn thịnh vƣợng an khang
Slinh nữ tằng slinh nam kế thế
Slinh nam độ tiến sỵ quốc gia
Slinh nữ tằng slƣ tha quyền chức
Mì phúc táng rộp đức mà thâng
Dịch:
Cầu tổ tiên phù hộ cho hai họ
Để gia thế thịnh vƣợng an khang
Sinh nữ cùng sinh nam kế thế
Sinh nam đỗ tiến sỹ quốc gia
Sinh nữ cũng quyền cao chức trọng
Có đức sẽ gặp đƣợc phúc may. [27]
Bài hát vừa dứt thì một ngƣời trong gia đình nhà gái đến mở gánh lễ;
dâng tất cả lên bàn thờ tổ tiên và “Quan lang mời tổ tiên chứng giám”:
“Nhất khỏi dƣờng đẳm tổ gia tiên
Rƣờn đẳm đảy bình yên kháng thái
Gụm lủc lan đảy cải vần gần
Hoằn nẩy mì lệ kết hôn đuổi vậu
Mời đẳm lồng tu lẩu giƣờng ngần
Hoằn hƣơng hoa bân Slung hom toả
Mời đẳm lồng thƣợng toạ kính dƣờng”
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
69
Dịch: Thứ nhất mời tiên tổ gia tiên
Nhà tổ đƣợc bình yên khang thái
Phà hộ cháu vạn đại trƣờng tồn
Hôm nay đƣợc kết hôn giá thú
Mời tổ tiên xuống ngự giƣờng cao
Hƣơng hoa toả ngạt ngào thơm ngát
Các cháu có lễ bạc kính dâng
Mời tổ tiên kính dâng toạ hƣởng. [27]
Sau khi mời tổ tiên chứng giám thì Quan lang lại có bài ca “Trình lễ và
báo lễ”. Lễ vật tuy nhỏ bé nhƣng qua lời thơ Quan lang lại rất có ý nghĩa. Nó
tƣợng trƣng cho lời cầu chúc lứa đôi hạnh phúc, tình duyên bền chặt nhƣ đôi
chim loan phƣợng, nhƣ đôi én nhạn giang cánh bay, nhƣ uyên ƣơng thành đôi
bơi trên mặt nƣớc thủ thỉ, thân thƣơng. Sau khi dẫn dắt cho cô dâu, chú rể thắp
hƣơng vái tạ tổ tiên chính thức trở thành vợ chồng, Quan lang có lời chúc:
Chúc hẩƣ Sloong lan
Căm nặm vần bjoóc
Cóp nặm vần hoa
Phja cải Sling lủc luồng
Phja lƣơng Slinh én nhạn
Phja đán thảo kỳ lân
Phja ngần Slinh nặm bó
Dịch: Tay vắt đất ra hoa
Tay vàng làm ra của
Núi cao sinh con rồng
Rừng vàng sinh én nhạn
Vách đứng sinh kỳ lân
Núi bạc sinh nguồn nƣớc
[49, tr. 58]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
70
Đây là lời chúc vô giá cho hạnh phúc lứa đôi trong tƣơng lai làm ăn
“Mát mẻ”, vinh hoa phú quý, con cháu đầy đàn, phúc lộc lớn nhƣ quả núi cao
sinh ra rồng, nhƣ rừng vàng sinh én nhạn, nhƣ vách đá sinh ra con kỳ lân, nhƣ
núi bạc sinh ra nguồn nƣớc. Đây là bốn câu thơ cổ đƣợc lƣu truyền lại, hiện
nay chỉ thấy ở Thạch An và mấy xã lân cận nhƣ Chu Trinh, Hà Trì, Quang
Trung của huyện Hoà An.
Để đạt đƣợc hạnh phúc ấy, hát Quan lang còn là lời khuyên răn ân tình
đối với đôi vợ chồng trẻ:
- Chúc hử phua mìa kin phuối thuận căn
Mìa đá phua nhặn lòng đẹp ý
Phua đá mìa đắc đỉ hất đây
Tón ngài au phầy mà tó
Tức thì liên tẳng mỏ hung hang
Kin dá là lo toan hất việc
Chính slử pần đạo nết phua mìa
Dịch: Chúc cho vợ chồng ý thuận ngôn hoà
Vợ có giận thì chồng dịu đi
Chồng có giận thì vợ làm lành
Đến bữa nổi lửa lên ấm cúng
Cùng nhau gánh vác việc gia đình
Đó mới là đạo nết vợ chồng. [27]
- Chúc hử:
Giảo khẩu ngần chèn thêm phít phải
Rƣờn sang lƣợn ngoạ lại lƣờn triên
Slinh đảy nam giai thông văn bút
Slinh đảy nữ tử là mọi á nhƣ tiên
Phu thê đảy nhở cậy vằn lăng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
71
Chúc đôi duyên cùng thiên ý hợp
Thọ nhƣ Bành tổ bát thiên niên
Chúc hử gằm lăng tê đảy nận
Danh tiểng cần lai thiên hạ truyền
Dịch : Chúc cho: Có thóc có tiền, lại thêm vải
Nhà sang nhà ngói lại tƣờng xây
Sinh đƣợc con trai thông văn bút
Sinh đƣợc con gái đẹp nhƣ tiên
Vợ chồng đƣợc nhờ cậy ngày sau
Chúc cho đôi duyên thêm hoà hợp
Thọ nhƣ Bành Tổ tám trăm năm
Chúc cho câu gì đƣợc điều đấy
Danh tiếng còn thơm thiên hạ truyền. [27]
Và hạnh phúc không chỉ là vật chất mà còn là những giá trị tinh thần:
Chồng khôn vợ rạng mặt với ngƣời
Vợ ngoan vợ cũng vui với bạn
...